در سال ۲۰۲۵، ایران صادرات خود به اوراسیا را به یکی از مهمترین محورهای توسعه اقتصادی کشور تبدیل کرد.
تحولات بازارهای جهانی و افزایش تقاضای محصولات کشاورزی در کشورهای عضو EAEU، فرصتهای جدیدی برای ایران ایجاد کرد. ایران توانست سهم خود را در صادرات غیرنفتی افزایش دهد.
صادرات ایران در این منطقه درآمد بخش کشاورزی را افزایش داد. همزمان، فرصتهای جدیدی برای توسعه زنجیره تأمین محصولات ایرانی در بازارهای خارجی به وجود آمد.
به گزارش منابع رسمی، صادرات به اوراسیا در ۹ ماه نخست سال جاری بیش از ۲۱ درصد رشد کرد. این افزایش نشاندهنده اعتماد بیشتر کشورهای عضو EAEU به کیفیت محصولات ایرانی است.
اهمیت بازار اوراسیا برای صادرات ایران
کشورهای عضو اوراسیا شامل روسیه، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان و قرقیزستان هستند و جمعیتی بیش از ۱۸۰ میلیون نفر دارند. این بازارها به دلیل کمبود تولید داخلی محصولات گرمسیری و فرآوریشده، مقصد مناسبی برای صادرات ایران محسوب میشوند.
🔹 مزیتهای اقتصادی بازار اوراسیا برای ایران:
- نزدیکی جغرافیایی و کاهش هزینه حملونقل
مسیر زمینی از شمال غرب ایران تا روسیه و قزاقستان، هزینههای لجستیکی را کاهش میدهد. این مسیر همچنین انتقال محصولات تازه را سریعتر میکند. - تعرفههای ترجیحی و توافقات گمرکی
محصولات ایرانی در چارچوب پیمانهای منطقهای EAEU مشمول تخفیف یا معافیت گمرکی هستند، که رقابتپذیری صادرات ایران را افزایش میدهد. - افزایش تقاضای کشورهای عضو پس از کاهش واردات اروپایی
برخی کشورهای اروپایی واردات خود را محدود کردهاند. در نتیجه، کشورهای عضو EAEU به دنبال تأمین پایدار محصولات کشاورزی از ایران هستند. - قابلیت صادرات انواع محصولات در طول سال
تنوع اقلیم ایران امکان تولید و صادرات محصولات مختلف در ۱۲ ماه سال را فراهم کرده است.
برای توضیحات بیشتر در مورد توسعه بازارهای هدف میتوانید مقاله استراتژی صادرات کشاورزی ایران | راهکارهای توسعه بازار را مطالعه کنید.
محصولات کشاورزی پیشتاز در صادرات ایران به اوراسیا
رشد صادرات ایران به اوراسیا عمدتاً در بخش میوههای تازه، خشکبار و سبزیجات خشک مشاهده میشود.
میوههای تازه
ایران یکی از صادرکنندگان پیشرو کیوی، سیب و مرکبات به بازار روسیه و قزاقستان است.
صادرکنندگان با افزایش کیفیت بستهبندی، رعایت استانداردهای بهداشتی و مدیریت زنجیره سرد، صادرات محصولات ایرانی به اوراسیا را به شکل مستمر افزایش دادهاند.
جزئیات کامل درباره موفقیت کیوی ایرانی در بازار جهانی در مقاله صادرات کیوی ایرانی؛ مسیر موفقیت کشاورزان به بازارهای جهانی آمده است.
خشکبار و خرما
پسته، خرما، بادام و کشمش از مهمترین صادرات ایران به اوراسیا هستند.
خرما به خصوص در فصل زمستان، جایگزین سالم و طبیعی شکر برای مصرفکنندگان روسیه و بلاروس محسوب میشود.
برای راهنمای کامل صادرات خرما، مقاله صادرات خرما؛ راهنمای کامل برای بازرگانان و تولیدکنندگان مفید است.
سبزیجات خشک
صادرات سبزیجات خشکشده، به دلیل کاهش هزینه و طول عمر بیشتر محصولات، یکی از گزینههای اقتصادی صادرات ایران به اوراسیا است.
ایران سهم خود را در بازار سبزیجات خشک ارمنستان و بلاروس افزایش داد و بهتدریج جایگاه خود را تثبیت میکند.
برای جزئیات بیشتر میتوانید مقاله صادرات سبزیجات خشک؛ راهنمای کامل برای ورود به بازار جهانی را مطالعه کنید.
چالشها و موانع پیش روی صادرات ایران اوراسیا
با وجود رشد قابل توجه صادرات ایران به اوراسیا، صادرکنندگان با مجموعهای از چالشها و موانع روبهرو هستند که میتواند روند توسعه را محدود کند. یکی از مهمترین مشکلات، نوسانات نرخ ارز و افزایش هزینههای حملونقل بینالمللی است که برنامهریزی برای صادرات را دشوار میکند. کمبود زیرساختهای زنجیره سرد و انبارهای استاندارد، حفظ کیفیت محصولات تازه و فرآوریشده را دشوار میکند. این مسئله ممکن است اعتبار کالاهای ایرانی را تحت تأثیر قرار دهد.
صادرکنندگان باید تفاوت استانداردهای بستهبندی و الزامات گواهی سلامت کشورهای عضو EAEU را به دقت رعایت کنند. رعایت این استانداردها باعث میشود محصولات بدون مشکل وارد بازار شوند.
عدم آشنایی کامل با قوانین و مقررات گمرکی کشورهای اوراسیا، روند صادرات را پیچیده میکند. فعالان حوزه کشاورزی نیازمند آموزش و مشاوره دقیق هستند. مقاله موانع صادرات محصولات کشاورزی ایران | مشکلات و راهکارها راهکارهای عملی برای غلبه بر این چالشها را به تفصیل توضیح میدهد.
راهکارهای توسعه صادرات ایران اوراسیا در ۲۰۲۵
برای تثبیت و گسترش حضور ایران در بازار اوراسیا، اتخاذ راهکارهای جامع و عملیاتی اهمیت زیادی دارد. بهبود لجستیک و توسعه زنجیره سرد یکی از اولویتهای اصلی است تا محصولات کشاورزی ایرانی، تازه یا فرآوریشده، با کیفیت بالا به مقصد برسند. صادرکنندگان همچنین با ارتقای استانداردهای بستهبندی، برچسبگذاری دقیق، ارائه اطلاعات به زبان روسی و رعایت الزامات گمرکی، اعتماد خریداران را جلب میکنند و رقابتپذیری محصولات ایرانی را افزایش میدهند.
ایجاد قراردادهای بلندمدت و پایدار با شرکتهای واردکننده اوراسیایی، ثبات تجاری را تضمین کرده و امکان پیشبینی درآمدها را برای صادرکنندگان فراهم میکند. استفاده از فناوریهای ردیابی محصولات (Traceability)، از مزرعه تا بازار، اطلاعات شفاف و کامل در اختیار خریداران قرار میدهد و اعتبار محصولات ایرانی را افزایش میدهد. اجرای این اقدامات بهطور همزمان، مسیر توسعه پایدار و موفقیت بلندمدت صادرات ایران اوراسیا را هموار میکند. این روند ایران را به یک شریک مطمئن و قابل اعتماد در تجارت کشاورزی منطقه تبدیل میکند.
جمعبندی
روند بازار اوراسیا در سال ۲۰۲۵ نشاندهنده فرصتهای عظیم برای بخش کشاورزی ایران است.
با تمرکز روی کیفیت محصول، استانداردهای بستهبندی و زیرساختهای لجستیکی، ایران میتواند سهم بیشتری از بازار EAEU را در اختیار بگیرد.
برای صادرکنندگان تازهکار یا حرفهای، مطالعه مقاله مراحل صادرات میوه | راهنمای کامل صادرات میوه از ایران نقطه شروع مناسبی است.